Na początku bieżącego roku ukazały się dwie nowe publikacje, wydane przez Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Jedną z nich jest pamiętnik spisany przez Józefa Włodka – ziemianina podlaskiego, współwłaściciela majątku ziemskiego Kułaki, leżącego w pobliżu Ciechanowca. Drugie wydawnictwo, to długo oczekiwany pierwszy tom Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego, wydawnictwa które powinno być wizytówką każdej placówki muzealnej.
Podstawowym celem wydania drukiem pamiętnika autorstwa Józefa Włodka Dzieje zagłady ziemiaństwa polskiego południowo – zachodniej Białostocczyzny w latach 1939 – 1944”, była chęć udostępnienia czytelnikom unikatowego pamiętnika – dokumentu z czasów wojny, okupacji oraz pierwszych lat powojennych. Pamiętnik ten, stanowiący kapitalne źródło do najnowszych dziejów północno – wschodniej Polski, przez blisko 25 lat nie miał szansy na wydanie drukiem – głównie ze względów politycznych (jest on dokumentem oskarżającym władze PRL, które doprowadziły do prawie całkowitej zagłady polskiego ziemiaństwa na Podlasiu, jako klasy społecznej), jak również – merytorycznych (manuskrypt wymagał przepisania, z uwzględnieniem licznych niuansów merytorycznych, niezrozumiałych dla laika, z zachowaniem nietypowej pisowni nazwisk oraz nazw własnych, jak również – wymagał on bardzo starannego opracowania pod względem merytorycznym).
Pomimo istnienia w formie maszynopisu, pamiętnik autorstwa Józefa Włodka Dzieje zagłady ziemiaństwa polskiego południowo – zachodniej Białostocczyzny w latach 1939 – 1944”, był bardzo często udostępniany profesjonalnym badaczom oraz studentom poszukującym materiałów do prac licencjackich i magisterskich, jako nieprzebrane źródło informacji na szereg różnych tematów związanych z wsią, rolnictwem i ludźmi zamieszkującymi północno – wschodnie Mazowsze oraz Podlasie. Intensywne wykorzystanie wspomnianego manuskryptu powodowało postępującą z roku na rok jego destrukcję – stawał się on coraz mniej czytelny i coraz trudniejszy w wykorzystaniu. Stąd też pojawił się postulat, wychodzący z kręgów profesjonalnych badaczy dziejów najnowszych, aby wspomniany pamiętnik wydać drukiem. Postulat ten gorąco był wspierany przez kręgi ziemiańskie, dążące do udostępnienia szerszym kręgom unikatowego źródła związanego z ich dziejami.
Dzieje zagłady ziemiaństwa polskiego południowo – zachodniej Białostocczyzny w latach 1939 – 1944”, autorstwa Józefa Włodka, są zaledwie jednym z dwunastu tomów pamiętników zdeponowanych przez nie żyjącego już Autora w Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu. Stąd też dodany do niego podtytuł: Józef Włodek, Pamiętniki Historyczne, Tom I. W zamyśle Muzeum Rolnictwa planuje bowiem wydanie wszystkich tomów manuskryptów Józefa Włodka, które są kapitalnym źródłem do dziejów podlaskiego rolnictwa, mogącym jeszcze przez wiele lat służyć licznym badaczom naszego regionu.
Celem powołania do życia Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego była chęć prezentacji osiągnięć naukowo – badawczych tej placówki, promocja jej zbiorów muzealnych oraz dorobku naukowego osób sprawujących merytoryczną opiekę nad jej działalnością. Powodem merytorycznym było stworzenie możliwości do upowszechnienie wiedzy na temat historii i obecnych problemów pogranicza mazowiecko – podlaskiego oraz publikacja wyników ciekawych badań prowadzonych przez regionalnych badaczy, którzy starają się promować w ten sposób region, w którym mieszkają i pracują.
Ciechanowiecki Rocznik Muzealny jest w chwili obecnej niezbędnym elementem działalności każdej bez wyjątku placówki muzealnej, świadczącym o prowadzonej w niej statutowej działalności naukowo – badawczej, w drodze publikacji wyników prowadzonych badań. Jest on również środkiem do promocji działalności kulturalno – oświatowej oraz publikatorem na temat zbiorów muzealnych, jak również – informatorem na temat możliwości skorzystania ze zbiorów muzealnych przez osoby prowadzące samodzielne badania naukowe. Na łamach Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego, obok pracowników merytorycznych Muzeum Rolnictwa, swoje publikacje zamieścili naukowcy sprawujący opiekę merytoryczną nad poszczególnymi działami Muzeum Rolnictwa, jak również – regionalni badacze na co dzień współpracujący z ciechanowiecką placówką. W założeniu – Ciechanowiecki Rocznik Muzealny jest otwarty na publikacje zgłaszane przez każdego badacza, który w swoich badaniach podejmuje problematykę regionalną (związaną głównie z północno – wschodnim Mazowszem i Podlasiem).
W Ciechanowieckim Roczniku Muzealnym znalazło się dwadzieścia jeden publikacji: artykułów naukowych, biogramów i not biograficznych, publikacji źródłowych i recenzji. Autorami wyżej wymienionych publikacji jest jedenastu pracowników merytorycznych Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu oraz siedem osób z zewnątrz. Tematyka zamieszczonych publikacji jest bardzo różnorodna: od historii regionu, poprzez kulturę masową, folklor podlasko – mazowiecki, ochronę zabytków – aż do problemów związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego oraz ekologią i racjonalnym wykorzystaniem środowiska przyrodniczego.
Już w trakcie przygotowywania do druku Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego rosło zainteresowanie tym projektem. Miarą tego zainteresowania może być fakt zwiększenia objętości omawianego wydawnictwa, z projektowanych 120 – 150 stron do 230 stron. Już w trakcie zbierania materiałów do pierwszego tomu Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu otrzymywało zgłoszenia – zarówno od osób zainteresowanych jego zakupem, jak również – od badaczy pragnących opublikować na jego łamach wyniki prowadzonych przez siebie badań. W chwili obecnej Muzeum Rolnictwa im. ks. K. Kluka w Ciechanowcu posiada już zgłoszenia materiałów do kolejnego tomu Ciechanowieckiego Rocznika Muzealnego, od kilkunastu osób – w tym od wybitnych naukowców – regionalistów.
Olga i Norbert Tomaszewscy
Ciechanowiecki Rocznik Muzealny Tom 1 - Spis Treści
*Muzeum nie prowadzi sprzedaży wysyłkowej wydawnictw poza granicami kraju.