NIECOdziennik muzealny - Weterynaria

9. grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Medycyny Weterynaryjnej. Został on ustanowiony w 2000 roku przez World Veterunary Assocation. Dzień ten ma za zadanie pokazać jak ważną rolę w naszym życiu codziennym odgrywają lekarze weterynarii.

Zwykle uważa się, że lekarz weterynarii to miły pan lub pani, którzy pomagają wyzdrowieć naszym pupilom. Do nich udajemy się ze swoim zwierzakiem, kiedy chcemy go odrobaczyć, zaszczepić przeciw chorobom zakaźnym, lub po prostu przyciąć pazurki. Jednakże praca z małymi zwierzętami w lecznicach stacjonarnych to nie jedyne zajęcie weterynarzy. Część z nich, tak zwani lekarze „terenowi” – wyjeżdżają do swoich dużych pacjentów zamieszkujących gospodarstwa rolne, stajnie czy chlewnie. Ich praca często wygląda bardzo spektakularnie, gdyż potrafią w łatwy sposób poskromić, zbadać i zadać odpowiednie medykamenty bardzo dużym zwierzętom.

Istnieje także inna grupa lekarzy weterynarii, której nie widać, a działa w trosce o zdrowie ludzi. Są to lekarze zajmujący się badaniem żywności pochodzenia zwierzęcego. To dzięki nim spokojnie możemy jeść zakupione przez nas w sklepach produkty mleczne czy mięso. Lekarze urzędowi zajmują się zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt, kontrolowaniem ich dobrostanu w gospodarstwach, ustanawianiem zasad higieny weterynaryjnej oraz wieloma innymi.

Fragment ekspozycji w Muzeum Weterynarii w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu / fot. Artur Warchala

Weterynaria sama w sobie jest nauką dość młodą. Pierwsza na świecie wyższa szkoła weterynaryjna powstała w Lyonie, we Francji w 1762roku. Pierwsza w Polsce Katedra Weterynaryjna powstała w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1804 roku.

Późne powstanie szkół weterynaryjnych nie oznacza, że wcześniej zwierzęta nie były leczone. Problem utrzymania podopiecznych w jak najlepszym zdrowiu pojawił się już w momencie udomawiania ich przez ludzi. Pierwsze zapiski o leczeniu zwierząt pochodzą z roku 3000 p.n.e. z Mezopotamii i dotyczą pierwszego w historii lekarza zwierząt o imieniu Urlugaledinna.

Pierwszą znaną książką wydaną w języku polskim była "Sprawa a lekarstwa końskie królewskiego kowala Conrada" z 1532 r. Jest to zbiór rad dotyczących tego co robić w konkretnych przypadkach zachorowania konia. Zawiera ona wiele wskazówek dotyczących zastosowań ziół i produktów pochodzenia zwierzęcego jako lekarstwa, ale także metod irracjonalnych, co można zobaczyć na przykładzie sposobu leczenia krczycy – trądu końskiego:

"Na krczycę
Gdy koniowi krczycza to iest trąd koński wezmi babkę czerwoną warz ią w wodzie
A tę daway koniowi picz po trzi dni a nicz innego
Po tym gdy go będziesz napawacz zakry mu oczy aby wodi nie widział
Item zawiązawszy żabę żywą w chustę na szygi mu uwięż, a gdy zdechnie żaba będzie koń zdrow
Item, poki nie zaidą krczyca za moszny wyczągni dwie żyle nad nozdrze czo nadaley y urzni
A zasol ranę
Potym ostatek pal
A rany wymyway aze się zagoi"

Jeżeli chcecie poznać więcej historii związanej z dziejami Weterynarii zapraszamy do jedynego w Polsce Muzeum Weterynarii. Jest ono jednym z dziewięciu działów Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, powstało w 1982 roku. Mieści się w XIX wiecznych stajniach dworskich wchodzących w skład pałacowo - parkowy należący niegdyś do rodziny Starzeńskich, które następnie w latach powojennych zaadaptowane były na państwową lecznicę weterynaryjną.

Muzeum Weterynarii w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu / fot. Artur Warchala

Muzeum weterynarii podzielone jest na trzy sale, zaczynając od początków weterynarii poprzez weterynarię praktyczną z początków XX wieku, a kończąc na sali poświęconej szkolnictwu weterynaryjnemu, weterynarii państwowej i zajęciom pozazawodowym lekarzy weterynarii.
Dział Weterynarii gromadzi niemal 6 tysięcy muzealiów, w skład których wchodzą narzędzia weterynaryjne, leki, dokumenty, książki o tematyce weterynaryjnej, pamiątki związane ze szkolnictwem, a nawet zbiory filatelistyczne.

W związku z obchodzonym Dniem Medycyny Weterynaryjnej pragniemy złożyć serdeczne podziękowania za ich służbę wszystkim lekarzom i technikom weterynarii oraz serdecznie zaprosić do zwiedzania Muzeum Weterynarii w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu.

Oprac. Olga Michałowska, Dział Weterynarii
Fot. Artur Warchala

Źródło: „Spraua a lekarstua końskie przez Conrada królewskiego kowala doswiadczone: nowo s pilnosczią przełożone, a napirwey o poznaniu dobrego konia” Kraków 1905, str. 24,25