Zamki, grody, ruiny – waloryzacja i ochrona

W dniach 22-24 października 2009 w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Zamki, grody, ruiny – waloryzacja i ochrona”.
Organizatorami konferencji był PKN ICOMOS, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego oraz Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu.
Temat konferencji powiązany był z hasłem tegorocznych Dni Dziedzictwa „Zabytkom na odsiecz! Szlakiem grodów, zamków i twierdz”. Konferencja w Ciechanowcu służyła podsumowaniu prac nad zasadami waloryzacji i postępowania konserwatorskiego z grodami, zamkami, ich reliktami i ruinami - prac prowadzonych przez PKN ICOMOS wspólnie z Krajowym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków i samorządami.
W konferencji udział wzięli członkowie Komitetów Narodowych ICOMOS z Polski, Białorusi, Litwy, Ukrainy i Estonii, konserwatorzy zabytków, archeolodzy oraz architekci zawodowo związani z ochroną zabytków. Konferencja była okazją do wymiany międzynarodowych doświadczeń w zachowaniu dziedzictwa i lokalnej tożsamości oraz konfrontacji propozycji i wniosków z regionalną specyfiką i uwarunkowaniami ochrony miejscowych zabytków.
Staraniem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz Polskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków została wydana publikacja "Zamki, grody, ruiny - waloryzacja i ochrona" pod red. naukową Marii L. Lewickiej, w której znalazły się wszystkie wygłoszone podczas konferencji referaty.

PROGRAM KONFERENCJI
22.10.2009 r. (czwartek)

12.30 - 13.00 OTWARCIE KONFERENCJI
13.00 - 14.30 SESJA 1 WPROWADZENIE:

• dr arch. Marcin Gawlicki; Dyrektor Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa - „Konserwatorska ochrona kulturowych wartości ruin średniowiecznych zamków polskich – zarys metody”,
• dr arch. Grzegorz Bukal; Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk - „Zamki w Polsce - kryteria oceny i formy ochrony”,
• mgr Mariusz Czuba; Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa - „Stan zasobu zabytkowego, główne zagrożenia”,
• dr hab. arch. Piotr Molski; Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa - „Modernizacje i uzupełnienia w zamkach – pomiędzy konserwacją a kreacją”.
  15.45 - 17.15 SESJA 2 WYZWANIA, TENDENCJE, PROBLEMY:
• mgr inż. arch. Jan Janczykowski; Małopolski, Wojewódzki Konserwator Zabytków, Kraków – „Ochrona ruin zamków w działaniach wojewódzkich konserwatorów zabytków - teoria i praktyka”,
• mgr Iga Malawska; Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa - „Czy w oparciu o analizę sentencji decyzji o wpisie do rejestru zabytków można rozpoznać stan faktyczny zasobu zamków i ruin zamkowych w Polsce ?”,
• prof. dr hab. Bogumiła J. Rouba; Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń - „Autentyczność i integralność zabytku – wyzwania konserwatorskie”,
• dr Paweł Dettloff; Instytut Sztuki PAN, Kraków - „Wartości historycznych ruin w Polsce wobec współczesnych zagrożeń i szans ochrony”,
• dr arch. Maria L. Lewicka; Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa – „Grodziska i ruiny zamków w krajobrazie kulturowym Mazowsza. Problemy konserwatorskie w ocenie konserwatora architekta”.
  17.35 - 19.00 SESJA 3 WYZWANIA, TENDENCJE, PROBLEMY:
• dr hab. Jadwiga W. Łukaszewicz, prof. UMK; Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń - „Problematyka konserwatorska ruin, na wybranych przykładach zamków (teoria i praktyka)”,
• dr Siergiej Piwowarczyk; Białoruski Uniwersytet Państwowy, Grodno; mgr Stefan Sturejko; Białoruski Uniwersytet Państwowy, Mińsk - „Grody i zamki Grodzieńszczyzny: problemy odbudowy i użytkowania”,
• prof. dr hab. Jakub Lewicki; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa - „Aktualne problemy konserwatorskie zamków biskupów krakowskich”,
• dr Jacek Wysocki; Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa - „Problemy zagospodarowania i ochrony grodzisk na przykładach z Ziemi Łomżyńskiej. Między koniecznością, chęcią i możliwościami”,
• arch. Nelli Doroszkiewicz; Białoruski Komitet Narodowy ICOMOS – „Ekspozycja krajobrazu kulturowego jako punkt wyjścia do restauracji (konserwacji) ruin”.
  19.00 - 19.30 DYSKUSJA

23.10.2009 r. (piątek)

9.15 - 10.45 SESJA 4 WALORYZACJA I OCHRONA .

• prof.dr hab. Leszek Kajzer; Uniwersytet Łódzki, Łódź -„ Jeszcze kilka słów o zamku w Szydłowie”,
• mgr Gintaras Džiovenas; Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej, Wilno - „Zamek Medininkai – waloryzacja i ochrona”,
• mgr inż.arch. Piotr Stępień; Zamek Królewski na Wawelu, Kraków - „Zespół zamkowy w Pieskowej Skale – próba waloryzacji i kierunki ochrony konserwatorskiej”,
• dr Tatiana Bubienko; Uniwersytet Państwowy w Witebsku, Witebsk - „Wieża Olgierda w Witebsku –wyniki badań, restauracja i użytkowanie”,
• dr Kazimierz Pospieszny; Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń - „Zamek w Malborku – dobro narodowe czy zabytek „kolonialny”.
  10.45 - 12.45 ZWIEDZANIE MUZEUM (prezentacje, ekspozycje tematyczne)
  12.45 - 14.00 SESJA 5 REWALORYZACJA I UŻYTKOWANIE
• mgr Rasa Visockaite; Departament Dziedzictwa Kultury, Wilno – „Zamek Birzai – waloryzacja, ochrona i nowe projekty”,
• prof. dr hab. Andrzej Kadłuczka; Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków; prof. dr hab. Jerzy Jasieńko; Wydział Budownictwa Lądowego Politechniki Wrocławskiej, Wrocław – „Fortalicjum w Czemiernikach, nieznana przeszłość, stan obecny i perspektywy rewaloryzacji”,
• mgr Agnieszka Olczyk; Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Katowice - „Problemy odbudowy zamków w woj. śląskim na przykładzie zamku w Bobolicach i Siewierzu”,
• dr hab.arch. Jan Kurek; Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków - „Zamek Krzyżtopór - odbudowa czy trwała ruina?”
  14.00 - 14.30 DYSKUSJA
  15.45 - 16.50 SESJA 6 REWALORYZACJA I UŻYTKOWANIE
• dr Andriej Mietelski; Instytut Historii Narodowej Akademii Nauk, Mińsk - „Zachodni bastion zamku w Nieświeżu, restauracja i użytkowanie”,
• mgr inż.arch. Krzysztof Petrus; Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków - „Rekonstrukcje ruin zamkowych – małopolskie przykłady na tle współczesnych realizacji europejskich”,
• dr arch. Marcin Górski; Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Warszawa - „Nowe uzupełnienia zamków we wschodnich Niemczech”,
• mgr inż.arch. Dominik Mączyński; Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa - „Zamek Franchimont”

17.10 – 18.15 SESJA 7 ASPEKTY SPOŁECZNO–EKONOMICZNE

• dr hab.arch. Robert Barełkowski prof. WSG, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz - „Matryca strategii interwencyjnych – struktura i jej implementacja”,
  mgr inż.arch. Katarzyna Barełkowska; Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz - „Dziedzictwo architektura militaris a jego społeczna percepcja”
• mgr Michał Ryszard Koskowski; International Centre for Cultural and Heritage Studies, Newcastle University - „Zamki w Polsce – definicja, sytuacja własnościowa i funkcje. Przyczynek ekonomisty do waloryzacji zamków w Polsce”,
• mgr Ewa Lorentz; Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Przemyśl - „Funkcjonowanie historycznej ruiny w przestrzeni społecznej na przykładzie zamku Kamieniec w Odrzykoniu”.
  18.15 - 19.00 DYSKUSJA
  19.00 - 19.30 PODSUMOWANIE i ZAMKNIĘCIE KONFERENCJI
• dr hab.inż. Bogusław Szmygin prof. PL, Politechnika Lubelska, Lublin - „Ochrona ruin zamków w Polsce - próba podsumowania współczesnych problemów”.
  19.45 Koncert chóru KURANTY (pałac)

24.10.2009 r. (sobota)

9.00 - 11.00 OTWARTE ZEBRANIE PLENARNE PKN ICOMOS „ZMIANY PRAWA OCHRONY ZABYTKÓW”

• Wprowadzenie:
  Dr Kamil Zeidler, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk,
  mgr Katarzyna Zalasińska; Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa – O potrzebie nowej regulacji prawa ochrony zabytków. Postulaty de lege ferenda.