Zobligowani do pozostawania w domu, poza codziennymi obowiązkami, możemy także oddawać się rozmaitym aktywnościom intelektualnym. Jedni zajmują się hobby, inni mogą wykorzystać ten czas na lekturę, zdobywanie wiedzy.
W ramach pracy zdalnej/domowej postanowiliśmy połączyć wymienione wyżej działania i zaznajomić naszych dotychczasowych i potencjalnych gości z rozmaitymi aspektami muzealnej pracy, jak i tematami naszych działań kolekcjonerskich, popularyzatorskich, naukowych.
Niniejszym inauguruję minicykl filatelistyczny. Rolnictwo, hodowla itp., stanowiące ważny element gospodarki wielu państw, to wdzięczny temat dla autorów znaczków pocztowych. Znajdujemy tu liczne odniesienia do charakterystycznych cech rolnictwa, a także instytucji, wydarzeń z nim związanych. Znaczki to swoiste dokumenty, rejestrujące naszą codzienność, istotne momenty, ważne fakty, a także pełne informacji historycznych. dokumenty, rejestrujące naszą codzienność, istotne momenty, ważne fakty, a także pełne informacji historycznych.
I od historii zaczniemy. A dokładnie od naszych kolegów z innych muzeów rolnictwa. Na początek Słowacja. W dniu 15 kwietnia 2016 roku poczta tego kraju wypuściła znaczek pocztowy prezentujący lokomobilę Umrath, wyprodukowaną w Pradze w 1894 roku. Pierwotnie należała do firmy Lučenecký vlnársky zavod w Opatovej koło Lučenca. Służyła tam do napędzania pomp, a po I wojnie światowej została przeniesiona do miejscowości Breznička, gdzie napędzała młocarnie i śrutowniki. W 1985 roku została nabyta przez Słowackie Muzeum Rolnictwa w Nitrze. Ze względu na jej unikatowość, podjęto decyzję o gruntownej renowacji. Remont został ukończony w maju 1995 roku. Jego koszt wyniósł blisko 300 tysięcy koron.
Narodowe Muzeum Rolnictwa w Pradze, choć jego dzieje sięgają 1891 roku, jako osobna instytucja powstało w roku 1918. W ramach jubileuszu stulecia muzeum, w 2018 roku został wydany znaczek pocztowy. Przedstawiono na nim praską siedzibę muzeum, zbudowaną w latach 1937-1939, a także jeden z cenniejszych eksponatów – lokomobilę, wykorzystywaną do orki parowej o… imieniu Přemysl (choć jak twierdzą źródła, pierwotnie nosiła imię Dacan). Jest to maszyna typu Fowler Z5, o numerze seryjnym 10675. Jej produkcja rozpoczęła się w zakładach Fowlera w Leeds, jako półprodukt trafiła do oddziału w Pradze, gdzie została ostatecznie zmontowana. Tą samą drogą, tylko rok wcześniej (choć ten fakt nie został ostatecznie potwierdzony), na teren Czech zawędrowała „bliźniacza” jednostka, która otrzymała wdzięczne imię Libuše. Choć przez pierwsze lata ich praca odbywała się osobno, w pewnym momencie zostały połączone w jeden zestaw, a ten związek trwa do dziś.
Są to imponujących rozmiarów maszyny o masie 25 ton, długości 7,5 metra i wysokości z kominem 4,3 metra. Średnica przednich kół wynosi 1,64 metra, a rozstaw - 2,05 metra, średnica tylnych kół wynosi 2,14 metra, a rozstaw - 2,2 metra. Średnica bębna wynosi 1,83 metra, a średnica stalowej liny nań nawiniętej to 2,22 cm. Ciężar pługa wahadłowego, który lokomobile przeciągały po polu sięgał 4 ton.
Ostatnim prywatnym właścicielem obu lokomobil była firma rodzinna założona przez Václava Kučerę w miejscowości Nepřevázka koło Mladá Boleslav. Posiadała ona dwa zestawy i zajmowała się orką kontraktową. W 1949 roku własność firmy została znacjonalizowana, lokomobile trafiły do majątków państwowych w Mladá Boleslav, gdzie zostali zatrudnieni synowie Václava Kučery - Jaroslav i Václav Jr. Jeszcze przez wiele lat zajmowali się pracą i konserwacją maszyn parowych. Region Mladá Boleslav był znany z uprawy buraków cukrowych, a pola buraków wymagały głębokiej orki, którą zestaw wykonywał z niezrównaną jakością, nawet jeśli Libuše i Přemysl pozostawały w tyle pod względem wydajności.
Zestaw lokomobil pracował aż do 1972 roku. Erę orki parowej na terenie Czechosłowacji zakończyła śmierć jednego z braci Kučera - Jaroslava. Lokomobile zostały nabyte z majątku państwowego Katusice do Narodowego Muzeum Rolnictwa jeszcze w tym samym roku, a podróż do oddziału muzeum w zamku Kačina odbyły… samodzielnie na kołach. Trwało to dwa dni! W tym miejscu spędziły 17 lat. Lokomobile „zagrały” w dwóch filmach, z których drugi opowiadał ich własną historię. Od 2002 roku podziwiać je możemy w nowym oddziale NZM w miejscowości Čáslav.
Na koniec -znaczek z Danii, wydany z okazji setnego jubileuszu Duńskiego Muzeum Rolnictwa w 1989 roku. Prezentuje ciekawy model traktora International Harvester Mogul 8-16 z 1917 roku, jednego z dwóch tej marki w zbiorach muzeum. W tle przy powiększonym obrazie możemy zauważyć orkę koniem …
Znaczki pochodzą ze zbiorów Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu oraz zbiorów prywatnych.
Ciąg dalszy, oczywiście, nastąpi.
Grzegorz Jakubik, st.kustosz