Majątek leśny Siemiony, stanowił drobny fragment olbrzymich posiadłości ziemskich należących na początku XIX wieku do Wiktora hr. Ossolińskiego, właściciela Rudki. Po jego śmierci „Dobra Rudzkie”, których integralną część stanowiły Siemiony, przechodzą na własność hr. Potockich. Dwór w Siemionach zbudowano w 1858 roku.
Dwór hr.Potockich. ( Rys. Wł. Pietruk)
Usytuowany był w parku dworskim, w którym do dziś zachowało się 56 dębów szypułkowych, 1 lipa drobnolistna i 1 kasztanowiec zwyczajny, w wieku 400-450 lat. Uznane zostały w 1961 roku za grupowy pomnik przyrody. Wiekowe drzewa są bezwzględnie unikatem przyrodniczym.
Siemiony – wiekowe dęby w parku. (www.fluidi.pl)
Właścicielką Siemion była Zofia Barbara hr. Potocka (1883-1974), niezamężna siostra właściciela Rudki Franciszka Salezego Marii hr. Potockiego (1877-1949), który chętnie przebywał w dobrach siostry w Siemionach. Był on właścicielem Peczary (dobra Potockich na Ukrainie), którą utracił po rewolucji 1917 roku, po czym osiadł w Krakowie. W latach 1928-1938 był on dyrektorem Departamentu Wyznań Religijnych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, właścicielem pałacu Jabłonowskich przy Rynku Głównym w Krakowie oraz Rudki, gdzie m.in. założył Muzeum Historii Regionalnej, którego zbiory zostały zniszczone we wrześniu 1939 roku przez wkraczających Sowietów.
Pałac w Rudce. Obecnie siedziba Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego. Rys. H. Wilk.
We dworze przez pewien czas mieszkał też samotny krewny dziedziców z Rudki, Antoni Potocki. Od momentu przejęcia „Dóbr Rudzkich” przez Potockich, dwór w Siemionach pełnił rolę kwatery dla polujących w okolicznych lasach gości, otrzymując miano „dworu myśliwskiego”.
Przed pałacem w Rudce. Zakończenie polowania. Pocz. XX w. ( Fot. w zbiorach Adama Wołka)
Polowanie w Siemionach . Lata 20. XX w. (Fot. w zbiorach prywatnych.)
Wg relacji hrabiny Zofii Barbary Potockiej, która pamiętała wygląd dworu sprzed 1939 roku w salonie mieszczącym się po prawej stronie sieni znajdował się duży narożny piec wymurowany z białych kafli, na którym były wymalowane herby szlachty podlaskiej. Podobny piec, także z malowanych kafli (ornamenty roślinne) znajdował się w sieni. W pozostałych pomieszczeniach były piece skromniejsze, z dużych białych kafli zwieńczone gzymsami ceramicznymi i paleniskami z ozdobnymi drzwiczkami.
We wrześniu 1939 roku hr. Potockich z Rudki i Siemion wypędzili Sowieci. Majątek został zdewastowany, a większość służby została zesłana w głąb Rosji Sowieckiej. Podczas okupacji niemieckiej w latach 1941-1944 we dworze w Siemionach mieszkał zarządca lasami „oberforster” (nadleśniczy) o nazwisku Rude. Była tu leśniczówka. Wtedy to przeprowadzono generalną przebudowę dworu. Zmieniono jego dach, z naczółkowego na dwuspadowy, wymieniając jednocześnie jego pokrycie z gontowego na dachówkę. Zlikwidowano w elewacji frontowej kolumnowy ganek, zmieniono rozmieszczenie otworów okiennych, jak również układ pomieszczeń wewnątrz. Niemiecki zarządca w okresie odwrotu w 1944 roku wywiózł z dworu (prawdopodobnie do Bawarii) kompletne wyposażenie (meble, obrazy, bibliotekę, a nawet kominki i podłogi).
Dwór w Siemionach przebudowany w okresie okupacji niemieckiej. Fotografia z lat 50. XX w.
Po zakończeniu wojny majątek Siemiony został upaństwowiony, na podstawie Dekretu o Reformie Rolnej oraz Dekretu o przejęciu niektórych lasów na rzecz Skarbu Państwa, stając się częścią Nadleśnictwa Rudka. We dworze znajdowało się biuro oraz mieszkania służbowe pracowników Nadleśnictwa.
Realizując koncepcję zabudowy skansenu w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, opracowaną przez prof. Ignacego Tłoczka, w roku 1977 Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Białymstoku, staraniem Dyrekcji Muzeum, Koła Łowieckiego „Rogacz” w Ciechanowcu i Nadleśnictwa Rudka, przekazał obiekt do ciechanowieckiego skansenu. Obiekt reprezentuje klasyczny styl dworu polskiego, orientowany, posiada symetryczny i osiowy plan. W czasie translokacji do Muzeum Rolnictwa w 1978 roku w obiekcie wymieniono podwaliny i zniszczone bale ścian zewnętrznych. Przywrócono układ otworów okiennych w długich ścianach, rozmieszczając je pojedynczo. Zrekonstruowano pierwotne główne wejście do dworu. Odtworzono klasycystyczny ganek z dwuspadowym dachem, wspartym na czterech kolumnach, za którym wykonano wnękę w zrębie, poprzedzającą główne wejście. Pierwotnie ściany zrębowe od wnętrza i od zewnątrz były tynkowane gliną na ruszcie drewnianym (dranki przybite ukośnie) i pobielone. Po translokacji nie odtworzono tynku, jedynie pobielono zrąb z zewnątrz. Zrekonstruowano naczółek dachu, deskę opaskową i szczytowy daszek tzw. „przystrzeszek”. Deski podłogowe zastąpiono parkietem. Pod całym obiektem wybudowano piwnicę użytkową.
„Dwór w skansenie. Stan obecny. (Fot. Artur Warchala)
W sieni dworu zorganizowano niewielką ekspozycję o tematyce myśliwskiej. Na prawo od wejścia znajduje się ekspozycja stała „Salonik ziemiański prof. Ignacego Pieńkowskiego (1877-1948)” – ziemianina z Podlasia, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Obrazy artysty zostały pokazane w scenerii wnętrza jego rodzinnego dworu w Sutnie nad Bugiem, skąd pochodzą oryginalne meble, bibeloty i pamiątki rodowe.
"Salonik ziemiański prof. Ignacego Pieńkowskiego" (Fot. Artur Warchala)
W kolejnych trzech pomieszczeniach ( z głównego wejścia na wprost), w 2004 roku została zorganizowana wystawa pt. „Muzeum Pisanki”, powstała na bazie prywatnej kolekcji pisanek prof. Ireny Stasiewicz- Jasiukowej i Jerzego Jasiuka z Warszawy. W chwili obecnej w ekspozycji znajduje się ponad 2 500 pisanek. Są to pisanki z różnych regionów w Polsce oraz wielu krajów na świecie.
Muzeum Pisanki (Fot. Artur Warchala)
Na poddaszu dworu mieszczą się ekspozycje długoterminowe – „Pamiątki kolonialne – sztuka Czarnego Lądu” i „Kruche piękno Dalekiego Wschodu” oraz wystawa obrazów i przedmiotów o tematyce marynistycznej. Eksponaty pochodzą ze zbiorów osiadłego na Podlasiu, antykwariusza rodem z Belgii Pana Honore Heroesa.
„Pamiątki kolonialne – sztuka Czarnego Lądu” (Fot. Artur Warchala)
W podpiwniczeniu dworu znajduje się sala kominkowa z zapleczem kuchennym i sanitarnym, miejsce do działalności oświatowej i organizacji imprez okolicznościowych. W bezpośrednim sąsiedztwie dworu organizowane są spotkania i imprezy plenerowe.
Narodowe czytanie „Pana Tadeusza” (Fot. Artur Warchala)
Scena teatralna podczas imprezy „Zajazd wysokomazowiecki – szlachty historia na żywo” (Fot. Artur Warchala)
„Powstańcy 1863 r.”- scena filmowa
Tekst: Stanisław Kryński, starszy kustosz, kierownik Działu Etnograficznego.