W historii naszej państwowości mało jest wydarzeń, z których bylibyśmy tak dumni jak z uchwalenia pierwszej w europie, a drugiej na świecie konstytucji. Co roku w całej Polsce odbywają się uroczystości upamiętniające Ustawę Rządową z 3 maja 1791 r. Z uwagi na obecną sytuację tegoroczne obchody rocznicowe będą wyglądały trochę inaczej niż zazwyczaj, lecz jest to dobra okazja by w domowym zaciszu poszerzyć swoją wiedzę na jej temat. Dlatego też Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu chciało przedstawić stanowisko naszego patrona wobec Konstytucji 3 Maja, jak i wojny polsko-rosyjskiej stoczonej w jej obronie.
Przetrwało niewiele dowodów na popieranie przez ks. Krzysztofa Kluka konstytucji trzeciomajowej. Wiadomo jednak, że wykonał miedzianą tablicę z tekstem Ustawy Rządowej, która znajdowała się w parafii siemiatyckiej. Donosi o tym Szymon Bielski, autor najstarszej biografii proboszcza ciechanowieckiego:
Tamże w Siemiatyczach znajduje się tablica miedziana półarkuszowa, na której przy portrecie króla Stanisława Augusta przedziwnie Kluk konstytucję trzeciego maja i wszystkie artykuły jej odrysował.
Jak widać ciechanowiecki przyrodnik popierał reformy wprowadzane powyższym aktem, angażując się jednocześnie w jego upamiętnienie. Bielski nie podał jednak daty wykonania tablicy. Prawdopodobnie powstała między majem 1791 a czerwcem 1792 r., ponieważ w drugiej połowie lipca okolice Ciechanowca i Siemiatycz stały się teatrem działań wojennych, których kulminacją była bitwa pod Grannem-Krzemieniem stoczona 24 lipca. Być może tablicę zawieszono w Siemiatyczach z okazji obchodów 1 rocznicy uchwalenia konstytucji, co przesuwałoby datę jej powstania najpóźniej na koniec kwietnia 1792 r.
3 maja 1792 r. był wyjątkowym dniem. W całym państwie polsko-litewskim zwolennicy reform świętowali 1 rocznicę uchwalenia konstytucji. Największe obchody rocznicowe miały miejsce w Warszawie, ale wiele mniejszych miejscowości również uczciło to wydarzenie. Proboszcz ciechanowiecki z pewnością był zaangażowany w czasie miejscowych uroczystości, jednak nie przetrwały żadne źródła traktujące o ich przebiegu. Lesław Gruszczyński, w artykule pt. „Problematyka kazań Krzysztofa Kluka z lat 1782-1794 i ich kontekst polityczny” przypuszczał, że nie różniły się one od innych obchodów rocznicowych organizowanych w całej Rzeczypospolitej, z mszą dziękczynną jako jednym z głównych punktów programu.
Na koniec nasuwa się pytanie: czy w zapiskach ciechanowieckiego nie znalazły się wzmianki o Ustawie Rządowej? W zachowanych do dziś kazaniach ks. Kluka z lat 1782-1794 przechowywanych w zbiorach Ossolineum we Wrocławiu, nie ma bezpośrednich odniesień do konstytucji, jednakże znalazły się w nich nawoływania do jej obrony w czasie wojny
z Rosją. Kluk umieścił ponadto pochwałę sejmu czteroletniego i doceniał jego dzieło, zmierzające do oddalenia zagrożenia ze strony obcych mocarstw.
Niestety wojna 1792 r. została przegrana, król przystąpił do konfederacji targowickiej, a konstytucja zniesiona, zaprzepaszczając w ten sposób szansę na zreformowanie i uratowanie państwa od ostatecznego upadku. Po przejęciu władzy w Rzeczpospolitej przez targowiczan i po drugim rozbiorze, Kluk nie zmienił swoich sympatii patriotycznych. Gdy wybuchła insurekcja kościuszkowska w kazaniach nawoływał do obrony ojczyzny, a na cele narodowe przekazał srebrną sukienkę oraz wota zdobiące dotąd obraz Matki Boskiej Ciechanowieckiej.
Eryk Kotkowicz, adiunkt w Dziale Historycznym
